به گزارش مشرق به نقل از برنا، در قرآن و احاديث و روايات اهل بيت (ع) نيز بارها به اهميت و ارزش مشورت با خردمندان و حکيمان تأکيد شده است. اميرالمؤمنين حضرت علي بن ابي طالب (ع) با بيان جملات ارزشمندي به اهميت مشورت اشاره نموده اند. ايشان فردي را که از افکار و آراء گوناگون استقبال کند را کسي که صحيح را از خطا خوب مي شناسد (1) و فرد خودرأي خود را به هلاکت مي رساند و مشورت را بهترين پشتيبان انسان ها مي دانند (2) و مي فرمايند: کسي که با ديگران مشورت کند در عقل هاي آن ها شريک مي‌شود (3).
ملاک هاي مشورت
حضرت اميرالمومين علي بن ابي طالب(ع) هر کسي را لايق و شايسته اين امر نمي دانند و مي فرمايند: بخيل را در مشورت کردن دخالت نده که تو را از نيکوکاري باز مي دارد و از تنگدستي مي ترساند. ترسو را در مشورت کردن دخالت نده، که در انجام کارها روحيه تو را سست مي کند. حريص را در مشورت کردن دخالت نده، که حرص را با ستمکاري در نظرت زينت مي دهد ... مبادا چنين افرادي محرم راز تو باشند، زيرا که آنان ياوران گناهکاران و ياري دهندگان ستمکارانند. تو بايد جانشيناني بهتر از آنان داشته باشي که قدرت فکري امثال آنها را داشته اما گناهان و کردار زشت آنها را نداشته باشند... آنان را از خواص نزديک و رازداران خود قرار دهد (4).
اهميت جايگاه تعقل و مشورت در ازدواج جوان دو برابر مي شود زيرا ازدواج از مهمترين تصميمات زندگي او محسوب مي شود. اما گاهي جوان پس از مشورت و تعقل و تفحص بسيار بر سر دو راهي انتخاب و تصميم گيري مي ماند و برخي استخاره را از راه حل هاي مناسب انتخاب در هنگام برخورد با اين موقعيت ها مي دانند. حکم فقهي اين مساله را از مراجع عظام تقليد پرسيدم که مي توانيد آن را در زير ببينيد.
سوال: آيا براي ازدواج مي توان استخاره نمود؟ شرايط آن چيست؟ عمل به استخاره در اين نوع موارد واجب است؟
رهبر فرزانه انقلاب حضرت آيت الله العظمي خامنه اي (مدظله العالي): سعى کنيد براى انجام کارهاى خود ابتدا تأمّل و دقّت کند و با فکر کردن راه حل مناسب را پيدا کنيد و چنانچه از اين طريق به نتيجه نرسيديد، با انجام مشورت خود را از تحيّر خارج کنيد و اگر از طريق مشاوره با اهل فنّ و خبره در آن مورد نيز به نتيجه نرسيديد و همچنان بر تحيّر باقى مانديد، نوبت به استخاره مى‌رسد؛ در هر صورت الزام شرعى در عمل به استخاره وجود ندارد ولى بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.
حضرت آيت الله سيستاني: اشکال ندارد و واجب نيست . عمل به آن نيز واجب نيست.
حضرت آيت الله مکارم شيرازي: استخاره نوعي مشورت با خداوند است، بدين معني که اگر انسان در انجام يا ترک کاري مردّد شود ابتدا در اطراف آن فکر و انديشه مي کند اگر به نتيجه اي رسيد طبق آن عمل مي کند و گرنه با افراد کاردان و با تجربه و آگاه در مورد آن مشورت مي کند اگر به نتيجه رسيد طبق آن عمل مي کند در غير اين صورت از طريق استخاره با خداوند مشورت نموده و مطابق آن عمل مي نمايد. عمل به استخاره واجب نيست، ولي حتّي الامکان مخالفت نشود. مگر اين که مدّت قابل ملاحظه اي تأخير بيندازد و بعد اقدام کند.
همچنين يک تن از مجتهدين و استادان حوزه عليمه اين چنين پاسخ داده اند:
آيت الله علوي گرگاني: براي ازدواج و امثال آن در صورتي ميتوان استخاره کرد که مشورت و تحقيق انجام گيرد و همچنان دچار ترديد باشيد و در اين صورت استخاره مانعي ندارد و عمل به استخاره وجوب اخلاقي دارد يعني اگر عمل نکند و ضرر کند خود او مقصر است البته اگر قصد اهانت و بي توجهي به استخاره را داشته باشد گناه کرده است.
آيت الله سيد محمد حسيني شاهرودي: براي ازدواج مي توان استخاره نمود و تفصيل آن در کتب مختصه ذکر شده است و مخالفت با استخاره ممکن است موجب پشيماني شود.